W dniu 29 czerwca 2019 r. weszła w życie oczekiwana od kilku miesięcy nowelizacja ustawy z dnia 28 grudnia 2018 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (zwana dalej ustawą o cenach energii), której celem jest doprecyzowanie mechanizmu „zamrażania” cen energii w roku 2019. Co istotne, nowe regulacje wymagają od części odbiorców końcowych podjęcia konkretnych działał w celu uzyskania skorygowanych cen. Ceny za energię w roku 2019 zostały ustawowo obniżone do poziomu roku 2018. System obniżek cen po nowelizacji jawi się jako mechanizm dość zawiły, który z pewnością może przysporzyć wiele komplikacji w praktyce. Mechanizm w zarysie ogólnym wygląda następująco.

Obniżka do poziomu roku 2018 dotyczy zarówno cen taryfowych, jak i cen ustalonych indywidualnie oraz w postępowaniach regulowanych przez prawo zamówień publicznych.

Dla cen taryfowych dniem odniesienia jest 31 grudnia 2018 r., natomiast dla cen ustalanych indywidualnie, w tym umów zawartych w wyniku postępowania przewidzianego przez prawo zamówień publicznych, jest to dzień 30 czerwca 2018 r.

Wśród odbiorców wyodrębniona została uprzywilejowana grupa, dla której ceny będą zamrożone na cały rok 2019, aczkolwiek przewidziano wewnątrz tej grupy dodatkowy mechanizm różnicujący sposób wejścia w życie „zamrożonych” cen. W grupie uprzywilejowanej znalazły się m.in. gospodarstwa domowe; mikro- i mali przedsiębiorcy, szpitale oraz jednostki sektora finansów publicznych.

Dla pozostałych odbiorców (do których należą m.in. spółki komunalne będące średnimi i dużymi przedsiębiorcami) ceny „zamrożono” jedynie na okres pierwszego półrocza 2019 r. Na przedsiębiorstwa energetyczne został nałożony obowiązek skorygowania cen do poziomu z roku 2018.

Wiele problemów szczegółowych dotyczących korekty cen pozostaje jednak nadal niewyjaśnionych, ponieważ szczegóły proceduralne i finansowe zostaną dopiero określone w rozporządzeniu do ustawy, które wyda Minister Energii. Ten sam Minister w dalszej kolejności opublikuje w formie obwieszczenia pozostałe szczegółowe informacje niezbędne dla wdrożenia korekt wprowadzonych ustawą. Sprzedawcy energii będą mieli 30 dni na dokonanie korekt, termin będzie liczony od dnia wejścia w życie rozporządzenia.

 

Gospodarstwa domowe i inni „drobni” odbiorcy

Dla podmiotów z tej grupy (wymienionych w katalogu ustawowym) ceny w roku 2019 r. będą skorygowane do poziomu cen z roku 2018 w sposób zdecydowanie najprostszy, tzn. nie wymagający od odbiorców żadnej aktywności. Dla tej grupy odbiorców zmiany cen zostaną wprowadzone niejako „automatycznie”.

 

Grupa: mikro- i mali przedsiębiorcy, szpitale, jednostki sektora finansów publicznych, pozostałe państwowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej

Dla kolejnej grupy odbiorców korekty cen energii będą co do zasady następowały na podstawie oświadczenia składanego sprzedawcy energii, którego wzór stanowi załącznik do ustawy o cenach energii. Oświadczenie należy zasadniczo złożyć w terminie 28 dni od wejścia w życie czerwcowej nowelizacji ustawy o cenach energii. Termin ten biegnie zatem od 29 czerwca 2019 r. Osobny, 14 dniowy termin na złożenie oświadczenia, dotyczy sytuacji, gdy następuje zmiana statusu prawnego podmiotu należącego do tej grupy.

Gdy oświadczenie nie zostanie złożone w terminie przewidzianym prawem, sprzedawca energii i tak będzie miał obowiązek dokonania zmiany cen energii, jednak w takim przypadku korekta obejmie wyłącznie pierwsze półrocze 2019 r.

Zmiana cen energii nie obejmie więc drugiego półrocza, jeśli oświadczenie nie zostanie złożone w terminie. Uchybienie w zakresie oświadczenia będzie zatem skutkowało utratą obniżki cen za drugą połowę roku 2019.

W odniesieniu do przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych, wyjaśnić należy, iż definicje mikro- oraz małego przedsiębiorcy zawarte są w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców. W ich świetle:

  1. Mikroprzedsiębiorca to przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:
    1. zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz
    2. osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro;
  2. Mały przedsiębiorca to przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki
    1. zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz
    2. osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 10 milionów euro - i który nie jest mikroprzedsiębiorcą;

 

Pozostali odbiorcy, w tym średnie i duże spółki komunalne

Odbiorcy z tej grupy zostaną objęci systemem „automatycznej” korekty cen do poziomu nie wyższego niż obowiązujący w roku 2018. Korekta obejmie tylko pierwsze półrocze 2019 r. i nie będzie wymagała składania oświadczeń przewidzianych ustawą.

Natomiast za drugie półrocze 2019 r odbiorcy z tej grupy będą mogli skorzystać z osobnego mechanizmu, tzn. starać się o specjalne dofinansowanie z tytułu wzrostu cen energii. Dofinansowanie będzie stanowiło pomoc de minimis. Prawa ubiegania się o dofinansowanie zostały jednak pozbawione niektóre branże, wskazane w katalogu ustawowym. Nie znalazły się w nim jednak podmioty prowadzące działalność w zakresie poboru, uzdatniania i dostarczania wody (PKD 36.00.Z) oraz odprowadzania i oczyszczania ścieków (PKD 37.00.Z)

Wnioski o dofinansowanie trzeba będzie złożyć do podmiotu wypłacającego dofinansowania – Zarządcy Rozliczeń S.A. w nieprzekraczalnym terminie do dnia 30 czerwca 2020 roku. Na tę chwilę, wobec braku przepisów wykonawczych oraz obwieszczenia w przedmiocie „pozostałych kosztów jednostkowych” złożenie wniosku jest przedwczesne, ponieważ nie można ustalić kwoty dofinansowania. Nie uruchomiono także platformy elektronicznej dedykowanej do składania wniosków.

Na marginesie należy też przypomnieć, że od 1 stycznia 2019 r. obowiązuje stawka akcyzy na energię elektryczną obniżona z poziomu 20 zł./MWh do poziomu 5 zł./MWh. Obniżka ta jest niezależna od mechanizmu „zamrożenia” cen opisanego powyżej.

 

Tymoteusz Płonka - radca prawny

Jan Koźmiński - aplikant radcowski

Kancelaria Radców Prawnych Zygmunt Jerzmanowski i Wspólnicy

Ostatnie wpisy

Taryfy: co ze skróceniem taryf po okresie obowiązywania?

Analizy prawne

Mimo istotnej zmiany w polityce organów regulacyjnych na przestrzeni ostatnich miesięcy, cały...

14-03-2024

Czytaj więcej

Awaria instalacji wodociągowej - co z rozliczeniem za ścieki?

Orzecznictwo

Najczęściej spotykanymi w praktyce rozliczeń za wodę i ścieki są spory dotyczące ustalenia...

08-03-2024

Czytaj więcej

Ścieki przemysłowe - pozwolenie wodnoprawne warunkiem zawarcia umowy

Orzecznictwo

Przedsiębiorstwo wodociągowo–kanalizacyjne może uzależnić zawarcie umowy na odprowadzanie ścieków przemysłowych od uzyskania...

05-03-2024

Czytaj więcej