Ustawa o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 wprowadziła uprawnienie dla właścicieli infrastruktury krytycznej, polegające na możliwości wejścia w asyście funkcjonariuszy Policji na nieruchomość osoby trzeciej, jeśli jest to uzasadnione przeprowadzeniem czynności niezbędnych dla ciągłości świadczenia usług, także w zakresie prac budowlanych. 

Artykuł 11e znowelizowanej ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej “specustawa”) pozwala właścicielom infrastruktury krytycznej, w tym urządzeń służących do dostarczania energii elektrycznej, wody, ciepła, oraz odprowadzania ścieków, lub ich upoważnionym przedstawicielom na wnioskowanie do właściwego miejscowo komendanta Policji o asystę funkcjonariuszy Policji, w celu umożliwienia wejścia lub wjazdu na teren nieruchomości, w tym do budynku, również z użyciem środków przełamujących istniejące zabezpieczenia.  

Uprawnienie przysługuje tylko i wyłącznie w celu przeprowadzenia czynności niezbędnych dla ciągłości świadczenia usług, w tym w zakresie prac budowlanych.

Przepis precyzuje, że asysta funkcjonariusza Policji jest udzielana niezwłocznie, a uprawnienie to przysługuje wyłącznie w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo stanu wyjątkowego.

Zauważyć trzeba, że możliwość ubiegania się o asystę Policji i tym samym prawo wstępu na nieruchomość osoby trzeciej, zgodnie z art. 11e ust. 2 specustawy musi zostać uzasadniona uniemożliwianiem przez właściciela wstępu na jego nieruchomość. Właściciel infrastruktury krytycznej będzie zatem musiał udowodnić, że odmówiono mu wstępu na daną nieruchomość. Przy tym ustawodawca nie precyzuje w jaki sposób należy udowodnić ten fakt. Można zatem przyjąć, że dowód taki będą mogły stanowić m.in. korespondencja mailowa, czy też notatki i protokoły pracowników przedsiębiorstw zajmujących się obsługą infrastruktury krytycznej.

Co więcej, powyższe uprawnienie, zgodnie z art. 11e ust. 4 specustawy, przysługuje właścicielom infrastruktury krytycznej także w sytuacji, gdy nie ma możliwości skontaktowania się osobą, do której należy dana nieruchomość. Powstaje zatem pytanie bez odpowiedzi, w jaki sposób operator infrastruktury ma udowodnić, że nie był w stanie skontaktować się z właścicielem, użytkownikiem lub zarządcą nieruchomości. Chodzi tu bowiem wyraźnie o brak możliwości kontaktu, pomimo  prób jego nawiązania. 

Przepis ten rodzi to szereg wątpliwości, które na chwilę obecną pozostają niewyjaśnione.

Ustawodawca nie przesądził także, co dzieje się w przypadku, gdy Policja odmówi udzielenia asysty. Bez wątpienia wskazać należy, że właściciel infrastruktury krytycznej, nie może skorzystać z opisywanych uprawnień samodzielnie, ale przy tym został pozbawiony skutecznego domagania się asysty w przypadku odmowy Policji.

Niesprecyzowane pozostaje także, czy uprawnienie takie przysługuje tylko i wyłącznie właścicielom urządzeń infrastruktury krytycznej, czy także ich posiadaczom zależnym, np. dzierżawcom czy zarządcom. Z jednej strony ograniczenie prawa wstępu na nieruchomość osoby trzeciej tylko do właścicieli infrastruktury (z wykluczeniem przedsiębiorstw będących np. dzierżawcami urządzeń) kłóci się z celem wprowadzenia omawianej regulacji, z drugiej strony jednak jest to tak poważana ingerencja w prawo własności, dokonywana bez wyroku sądowego czy decyzji administracyjnej, że jej rozszerzająca wykładnia wydaje się niedopuszczalna.

W ustępie 5 omawianego przepisu ustawodawca wskazał, że z podejmowanych czynności obligatoryjnie sporządza się protokół, uwzględniający w szczególności zakres czynności wykonanych w celu wejścia lub wjazdu na teren nieruchomości lub do budynku. Protokół sporządza się w trzech egzemplarzach, ze wskazaniem dokładnego terminu i czasu zdarzenia, opisem przeprowadzonych czynności oraz podpisami przedstawiciela właściciela infrastruktury lub właściciela danych urządzeń oraz funkcjonariusza Policji.

Jednocześnie po zakończeniu omawianych czynności właściciel infrastruktury lub urządzeń jest zobowiązany do zabezpieczenia nieruchomości przed dostępem osób niepowołanych, niezwłocznego poinformowania właściciela, użytkownika lub zarządcy o zaistniałym stanie faktycznym oraz do naprawienia szkód, o ile powstały w związku z prowadzonymi czynnościami.

W przypadkach, gdy nieruchomość jest objęta ograniczeniem dostępu osób z uwagi na działania podejmowane w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, wejście lub wjazd na teren tej nieruchomości jest możliwy po uzgodnieniu niezbędnych środków bezpieczeństwa z właściwym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym.

Przepis art. 11e specustawy pozwala operatorom infrastruktury krytycznej na daleko idącą ingerencję w prawo własności, mir domowy czy nawet tajemnicę przedsiębiorstwa. To, w powiązaniu z faktem, iż ustawodawca zasady tej ingerencji określił nie do końca precyzyjnie, nakazuje opisaną instytucję stosować z dużą ostrożnością i tylko w rzeczywiście uzasadnionych sytuacjach. Nie zmienia to faktu, iż regulacja ta może w pewnych przypadkach okazać się niezbędna dla zapewnienia ciągłości świadczenia usług podstawowych, które jak podkreślają autorzy regulacji w uzasadnieniu do ustawy, z uwagi sytuację, w której większość populacji przebywa w domach zyskały charakter bardziej kluczowy niż zwykle.

Dominik Pawelec

Ostatnie wpisy

Taryfy: co ze skróceniem taryf po okresie obowiązywania?

Analizy prawne

Mimo istotnej zmiany w polityce organów regulacyjnych na przestrzeni ostatnich miesięcy, cały...

14-03-2024

Czytaj więcej

Awaria instalacji wodociągowej - co z rozliczeniem za ścieki?

Orzecznictwo

Najczęściej spotykanymi w praktyce rozliczeń za wodę i ścieki są spory dotyczące ustalenia...

08-03-2024

Czytaj więcej

Ścieki przemysłowe - pozwolenie wodnoprawne warunkiem zawarcia umowy

Orzecznictwo

Przedsiębiorstwo wodociągowo–kanalizacyjne może uzależnić zawarcie umowy na odprowadzanie ścieków przemysłowych od uzyskania...

05-03-2024

Czytaj więcej