Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego istotny dla warunków przyłączenia?

Określenie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego danego obszaru jako terenów rolnych, na których obowiązuje zakaz lokalizacji zabudowy, pozwala przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu na odmowę wydania warunków przyłączenia do sieci nieruchomości znajdującej się na tym obszarze – uznał Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

W stanie faktycznym sprawy, zainteresowany zwrócił się do przedsiębiorstwa o przyłączenie niezabudowanej nieruchomości do sieci wodociągowej. Dla nieruchomości tej, położonej w obszarze terenów rolniczych, plan zagospodarowania przestrzennego przewidywał zakaz zabudowy.

Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie po rozpatrzeniu wniosku zainteresowanego o rozstrzygnięcie sporu, odmówił nakazania przyłączenia nieruchomości wnioskodawcy przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne. Wskutek zaskarżenia decyzji organu, sprawa trafiła do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów – Sądu Okręgowego w Warszawie. Wyrokiem z dnia 6 grudnia 2022 r. (sygn. akt XVII AmW 89/21) Sąd ten oddalił odwołanie właściciela nieruchomości.

Uzasadniając rozstrzygnięcie, w pierwszej kolejności SOKiK zauważył, że przyłącze wodociągowe, którego budowy wymaga przyłączenie do sieci wodociągowej, jest w myśl regulacji prawa budowlanego urządzeniem budowlanym. Jednocześnie obiektem budowlanym, jest budynek, budowla bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. W świetle powyższego, przyłącze wodociągowe jest więc urządzeniem związanym z obiektem budowlanym.

Skoro zaś nieruchomość wnioskodawcy ma charakter rolny, a miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego wyklucza zabudowę na tym obszarze, to nie jest możliwe wzniesienie na tej nieruchomości obiektu budowlanego. Tym samym, nie jest też zdaniem Sądu możliwe wybudowanie przyłącza wodociągowego, gdyż to musi być związane z obiektem budowlanym.

W ocenie Sądu takie podejście uzasadnia też sama definicja przyłącza wodociągowego, zgodnie z którą jest to odcinek przewodu łączącego sieć wodociągową z wewnętrzną instalacją wodociągową w nieruchomości odbiorcy usług wraz z zaworem za wodomierzem głównym. Tymczasem w sytuacji opisanej w stanie faktycznym, nie ma możliwości połączenia przyłącza z wewnętrzną instalacją wodociągową w nieruchomości, skoro wszelka zabudowa jest tam wyłączona, co wyklucza w sposób oczywisty istnienie wewnętrznej instalacji wodociągowej.

Omawiając motywy rozstrzygnięcia, SOKiK odniósł się również do przedmiotu regulacji ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Zdaniem Sądu nie jest nim każde zaopatrzenie w wodę, ale tylko takie które służy dostarczeniu „wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi”. Z uwagi na to, SOKiK zauważył, że „o ile oczywiście na nieruchomości rolnej powoda może być produkowana żywność (np. uprawa zbóż czy hodowla pszczół), to jednak w rzeczonej regulacji ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę nie chodzi o zwykłą uprawę roli, tylko o produkcję żywności zorganizowaną w formie przedsiębiorstwa produkcyjno-przetwórczego, dla którego woda, z racji produkcji żywności właśnie, musi spełniać standardy i normy wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.”.

Końcowo wreszcie, SOKiK podniósł, że „skoro działalność rolnicza, jaką powód planuje prowadzić na przedmiotowej nieruchomości, nie jest działalnością gospodarczą, to produkcja przez niego żywności na terenie rolniczym nie może być traktowana jako produkcja żywności prowadzona przez przedsiębiorstwo. Zatem przepisy ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę nie odnoszą się do produkcji rolnej jaką powód zamierza realizować, gdyż te dotyczą tylko przedsiębiorstw produkcji żywności.”.

Podsumowując swoje rozważania, Sąd doszedł do przekonania, że „systemowa wykładnia przepisów ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę także nie pozwala na przyjęcie, że obowiązkiem gminy (tu realizowanym przez przedsiębiorstwo wod-kan) jest budowa sieci wodociągowej w celu zasilenia w wodę pól uprawnych.”.

Analizowany wyrok jest prawomocny, a przy tym niewątpliwie korzystny dla przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych. Wziąć trzeba pod uwagę jednak, że ma on charakter incydentalny, nie stanowi części linii orzeczniczej, zaś do samych motywów uzasadnienia należy podchodzić ostrożnie.

Po pierwsze, art. 15 ust. 4 u.z.z.w. stanowiąc o obowiązku przyłączenia do sieci nieruchomości odwołuje się bowiem tylko do dwóch aspektów: (1) spełnienia warunków określonych w regulaminie dostarczania wody i odprowadzania ścieków, oraz (2) istnienia technicznych możliwości świadczenia usług. Rozstrzygnięcie SOKiK zmierza natomiast do rozszerzenia uprawnień i kompetencji przedsiębiorstw przy wydawaniu warunków przyłączenia do oceny innych okoliczności.

Po drugie, niezwykle dyskusyjny jest argument odnoszący się do przedmiotu regulacji ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Próba wywodzenia przez SOKiK na gruncie definicji legalnej „wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi” (art. 2 pkt 18 u.z.z.w.), że taką wodą nie jest woda dostarczana na cele innych działalności niż wymienione w art. 2 pkt 18 lit. b) u.z.z.w., wydaje się co najmniej kontrowersyjna.

Wyrok jest prawomocny.