Przepisy ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków dotyczące sporów pomiędzy przedsiębiorstwami a odbiorcami usług funkcjonują już prawie 2 lata. Jednym z rodzajów sporów rozstrzyganych przez regulatora są przypadki odmowy zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków przez przedsiębiorstwo. Czy jednak z odmową mamy do czynienia w sytuacji, gdy strony negocjują postanowienia umowy, lecz nie dochodzą do porozumienia?

Zgodnie z art. 27e ust. 1 pkt 1 u.z.z.w., w sprawach spornych dotyczących odmowy zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, na wniosek strony rozstrzyga organ regulacyjny w drodze decyzji.

Po lekturze przywołanego przepisu, może się wydawać, że sprawa uzyskuje charakter sporny w momencie „odmowy zawarcia umowy”. Na pierwszy rzut oka, potoczne rozumienie tego sformułowania nasuwa skojarzenia związane z jednostronną czynnością, brakiem zgody na czyjś postulat, propozycję czy żądanie. Wątpliwości nie rozwiewa przy tym sięgnięcie po słownikową definicję pojęcia „odmowa”. W świetle bowiem Słownika języka polskiego PWN, przez „odmowę” rozumieć należy niewyrażenie zgody na coś.

Mimo stosowania przez regulatora analizowanych przepisów już prawie 2 lata i kilkudziesięciu wszczętych postępowań spornych na terenie kraju, próżno nadal szukać w tym zakresie choćby orzecznictwa Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

W tym stanie rzeczy, warto jednak sięgnąć do rozwiązań i wieloletnich doświadczeń rozstrzygania sporów w pokrewnej branży energetycznej m.in. przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki czy SOKiK i Sąd Najwyższy. Jest to o tyle zasadne, iż sam ustawodawca w toku procesu legislacyjnego nad zmianami u.z.z.w., nie ukrywał, że czerpie z rozwiązań w szczególności tego sektora.

Regulacja dotycząca rozstrzygania sporów, zawarta w u.z.z.w. znajduje swoje źródło w rozwiązaniach istniejących od lat w Prawie energetycznym. W myśl bowiem art. 8 ust. 1 Prawa energetycznej, Prezes URE rozstrzyga m.in. w sprawach spornych dotyczących odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci czy umowy sprzedaży, świadczenia usług przesyłania lub dystrybucji paliw lub energii.

Na gruncie wskazanych przepisów, orzecznictwo sądowe stanęło już przed laty na jednolitym stanowisku, iż przez odmowę zawarcia umowy przez przedsiębiorstwo należy rozumieć także sytuację, gdy strony negocjowały warunki umowy, lecz nie doszły do porozumienia.

W uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2014 r. (sygn. akt III SK 46/13), czytamy, że:

Odmowa zawarcia umowy (…) może przybrać różną postać oraz mieć miejsce w różnych okolicznościach faktycznych. (…) Można sobie wyobrazić różne sytuacje, w których przedsiębiorstwo sieciowe odmówi zawarcia umowy (…), uznając przykładowo, że w imieniu podmiotu ubiegającego się o przyłączenie wniosek złożył niewłaściwie umocowany organ tego podmiotu.”

Podobne stanowisko do powyższego, zajmował również Sąd Apelacyjny w Warszawie m.in. w wyroku z dnia 28 czerwca 2013 r. (sygn. akt VI ACa 1682/12) oraz wyroku z dnia 25 maja 2012 r. (Sygn. akt VI ACA 1510/11). W pierwszym z orzeczeń Sąd ten wskazał, że:

„…przez odmowę zawarcia umowy o przyłączenie trzeba rozumieć zarówno odmowę wydania warunków przyłączenia, jak i sytuację, gdy warunki przyłączenia wraz z projektem umowy przyłączeniowej zostały wprawdzie przez przedsiębiorstwo energetyczne wydane, jednak podmiot ubiegający się o przyłączenie do sieci nie zgadza się na ich treść.”

Analogicznie wypowiedziały się również Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w wyroku z dnia 24 sierpnia 2012 r. (sygn. akt XVII AmE 48/12), wyroku z dnia 23 listopada 2007 r. (sygn. akt XVII AmE 80/07) czy wyroku z dnia 9 lipca 2013 r. (sygn. akt XVII AmE 46/12).

Za spójne w tym zakresie uznać trzeba również poglądy wyrażane w literaturze przedmiotu (zob. m.in. Z. Muras, M. Swora Prawo energetyczne. Tom I. Komentarz do art. 1-11s, wyd. II).

Mając na względzie powyższe, uznać należy, iż kompetencja organu regulacyjnego – właściwych dyrektorów Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej, dotyczy zarówno przypadku, gdy przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne kwestionuje istnienie obowiązku zawarcia umowy i na tej podstawie odmawia jej zawarcia, jak również przypadku, gdy obowiązek zawarcia umowy nie jest kwestionowany, ale strony nie mogą uzgodnić treści umowy.

 

Ostatnie wpisy

Taryfy: co ze skróceniem taryf po okresie obowiązywania?

Analizy prawne

Mimo istotnej zmiany w polityce organów regulacyjnych na przestrzeni ostatnich miesięcy, cały...

14-03-2024

Czytaj więcej

Awaria instalacji wodociągowej - co z rozliczeniem za ścieki?

Orzecznictwo

Najczęściej spotykanymi w praktyce rozliczeń za wodę i ścieki są spory dotyczące ustalenia...

08-03-2024

Czytaj więcej

Ścieki przemysłowe - pozwolenie wodnoprawne warunkiem zawarcia umowy

Orzecznictwo

Przedsiębiorstwo wodociągowo–kanalizacyjne może uzależnić zawarcie umowy na odprowadzanie ścieków przemysłowych od uzyskania...

05-03-2024

Czytaj więcej