Przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne ciągle spierają się z Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawach dotyczących przyłączenia nieruchomości odbiorców usług do sieci. W jednym z ostatnich wyroków Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sposób dość zaskakujący zmienił dotychczasowy ugruntowany pogląd w zakresie ponoszenia kosztów wpięcia przyłącza do sieci.
Prezes UOKiK od lat prezentuje nieprzejednane stanowisko, twierdząc że koszt wykonania włączenia do sieci (w zakresie materiałów i kosztów prac) nie powinien obciążać odbiorcy usług.
…koszty włączenia do sieci (tzw. wcinki do sieci), w tym koszty robocizny (nawiercenie sieci, montaż np. nawiertki) oraz koszty zakupu niezbędnych materiałów (m.in. nawiertki, złączki, trójnika, itp.) powinny być ponoszone przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne (gminę), a ich przerzucanie na odbiorców usług zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków jest bezpodstawne.
decyzja Prezesa UOKiK nr RPZ-16/2014 z dnia 6 sierpnia 2014 r.
W ostatnim czasie SOKiK wydał jednak orzeczenie, które może stanowić początek końca problemów przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych z wpięciem przyłączy do sieci (zob. wyrok SOKiK z dnia 20 marca 2018 r., sygn. akt XVII AmA 64/15).
Sąd na skutek odwołania jego z przedsiębiorstw od decyzji Prezesa UOKiK ponowie pochylił się m.in. nad kwestią tego czy praktyka polegająca na nakładaniu na odbiorców obowiązku ponoszenia kosztów wykonania włączenia do sieci wodociągowej stanowi przejaw nadużywania pozycji dominującej w rozumieniu art. 9 ust. 1 u.o.k.k.
Mimo, że rozważana problematyka wydawała się być rozstrzygnięta w orzecznictwie (zob. m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30 października 2009 r., sygn. akt VI ACa 461/09; wyrok SOKiK z dnia 29 czerwca 2009 r., sygn. akt XVII AmA 29/09; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 24 października 2013 r., sygn. akt VI ACa 164/13), SOKiK odwołując się do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2017 r. (sygn. akt III SZP 2/16), doszedł do odmiennych wniosków - korzystnych dla przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych.
W uzasadnieniu wyroku, SOKiK wyjaśnił, że skoro przyłącze wodociągowe bez wykonania włączenia do sieci w postaci wcinki lub trójnika jest bezużyteczne, za celowe przyjąć należy, że włączenie do sieci jest niezbędnym elementem przyłącza, a nie sieci, ponieważ jego zainstalowanie leży w interesie odbiorcy usług.
Tym samym, SOKiK po latach dostrzegł argumenty podnoszone przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne w licznych postępowaniach, w świetle których skoro element włączający przyłącze do sieci służy indywidualnemu odbiorcy, a sieć wodociągowa lub kanalizacyjna mogłaby swobodnie funkcjonować bez niego, nie sposób uznać, że nawiertka bądź trójnik stanowią rzeczywiście fragment sieci.
Powyższy wyrok, choć na chwilę obecną jednostkowy, może stanowić przyczynek do zmiany linii orzeczniczej oraz polityki Prezesa UOKiK w przyszłości. Aktualnie z uwagi na to, że orzeczenie nie jest prawomocne, ustalenie czy rzeczywiście organ i sądy powszechne zmienią poglądy odnośnie tzw. wcinek, wymaga dalszego monitorowania. Zmiana praktyk przez przedsiębiorstwa i obciążanie odbiorców usług kosztami wpięcia przyłącza do sieci w oparciu o omówionych wyrok SOKiK, jest zatem niewątpliwie ryzykowna.
Warto odnotować, iż pogląd wyrażony ostatnio przez SOKiK, prezentowany jest od lat przez redaktora naczelnego Jerzmanowski AQUA - mec. Łukasza Ciszewskiego (zob. m.in. Ł. Ciszewski Ulubieńcy UOKiK-u cz. I).
