Kwestia odpowiedzialności za szkody spowodowane w pojazdach poruszających się po drogach publicznych – z uwagi na ich zły stan - jest elementem codziennych zmagań jednostek samorządu terytorialnego oraz profesjonalnych podmiotów świadczących usługi w zakresie utrzymania dróg. Poszkodowani coraz częściej kierują swoje roszczenia na drogę sądową. Nierzadko zdarza się, że czynnikiem istotnym są w tych sprawach studzienki kanalizacyjne oraz problem ich właściwego utrzymania.

Problematyce odpowiedzialności za uszkodzony pojazd, należący zresztą do Policji, przyjrzał się w ostatnim czasie Sąd Okręgowy w Olsztynie, którego zadaniem było zbadanie czy – najprościej rzecz ujmując – fragment jezdni będący studzienką kanalizacyjną stanowi element nawierzchni drogi publicznej, czy też jest to część sieci kanalizacyjnej. SO w Olsztynie, jako sąd II instancji, rozpatrywał apelację ubezpieczyciela zarządcy drogi od wyroku Sądu Rejonowego w Lidzbarku Warmińskim (sygn. I C 52/19), który stanął na stanowisku, że studzienka kanalizacyjna jest elementem pasa drogowego i do obowiązków zarządcy drogi należy właściwe utrzymanie stanu nawierzchni drogi także z uwzględnieniem tego urządzenia. Z tego względu Sąd I instancji zobowiązał zarządcę drogi do naprawienia szkody w pojeździe spowodowanej, wedle powoda, w wyniku najechania na znacznie wystającą ponad poziom jezdni studzienkę kanalizacyjną. 

Mimo, że apelacja nie przyniosła zamierzonego rezultatu, ponieważ - jak się okazało - szkoda w pojeździe została spowodowana uskokiem znajdującym się 16 cm przed studzienką, uzasadnienie wyroku SO w Olsztynie z 26 lutego 2020 r. (sygn. IX Ca 742/19, Lex nr 2932425) w kwestii odpowiedzialności posiadaczy sieci kanalizacyjnych jest przestrogą dla przedsiębiorstw przesyłowych. Sąd uznał bowiem, że stosownie do przepisu art. 39 ustawy o drogach publicznych, utrzymanie takich studzienek należy do posiadacza, a więc przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego. Argumentując swoje stanowisko Sąd wyjaśnił, że:

„Zgodnie z art. 4 pkt 2 ustawy droga oznacza budowlę wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami oraz instalacjami, stanowiącą całość techniczno-użytkową, przeznaczoną do prowadzenia ruchu drogowego, zlokalizowaną w pasie drogowym. Zgodnie z pkt 20 wspomnianego artykułu poprzez utrzymanie drogi rozumie się wykonywanie robót konserwacyjnych, porządkowych i innych zmierzających do zwiększenia bezpieczeństwa i wygody ruchu, w tym także odśnieżanie i zwalczanie śliskości zimowej. Zgodnie z art. 19 ustawy sprawy z zakresu utrzymania i ochrony dróg należą do zarządcy drogi (…)

W § 140 ust. 2 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych dróg, które zostało wydane w oparciu o delegację ustawową zawartą w art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo budowlane, wyliczono przykładowo elementy infrastruktury technicznej niezwiązanej z drogą. Zaliczono do nich m.in. przewody kanalizacyjne nie służące do odwodnienia drogi (§ 140 ust. 2 pkt 2). Powyższe pozwala z kolei stwierdzić, że przewody kanalizacji sanitarnej nie służą do odwadniania drogi, a co za tym idzie, nie są z nią związane. W konsekwencji, w przeciwieństwie do przewodów kanalizacji przeznaczonej do odprowadzania wód opadowych lub roztopowych, obowiązek utrzymania przewodów kanalizacji sanitarnej zlokalizowanych w pasie drogowym, nie spoczywa na zarządcy drogi. W konsekwencji, jeżeli właścicielem i zarządcą sieci kanalizacji sanitarnej jest inny podmiot niż zarządca drogi, to tylko on może być adresatem obowiązku polegającego na regulacji powierzchni pokrywy studni kanalizacyjnej, stanowiącej część tej sieci. Nie można zgodzić się z twierdzeniem, że przedmiotowa pokrywa z jednej strony stanowi element studni kanalizacji sanitarnej, a tym samym-pośrednio - sieci kanalizacyjnej, z drugiej jednak, jednocześnie stanowi element (fragment, wypełnienie) nawierzchni drogi”.

Odpowiedzialność za stan nawierzchni drogi publicznej ponosi zarządca, ale za zlokalizowaną w niej studzienkę odpowiada przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne. 

Powyższe pozostaje spójne z orzeczeniami, które zapadły w sprawach dotyczących studzienek kanalizacji ogólnospławnej. W przypadkach szkód powstałych w związku z funkcjonowaniem infrastruktury przesyłowej, która nie służy wyłącznie do odprowadzania ścieków pochodzących z nieruchomości odbiorców usług, odpowiedzialność zarządców dróg za utrzymanie studzienek kanalizacyjnych była dla Sądu Rejonowego w Giżycku (wyrok z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawie o sygn. akt I C 690/16) oraz Sądu Okręgowego w Elblągu (wyrok z dnia 30 czerwca 2015 r. w sprawie o sygn. akt I Ca 227/15) oczywista. W obu tych sprawach Sądy nie znalazły podstaw do zakwestionowania odpowiedzialności odszkodowawczej zarządców dróg za szkody spowodowane złym stanem studzienek kanalizacji służącej odwodnieniu dróg. 

Należy mieć jednak na uwadze, że jak pokazuje przykład sprawy rozstrzyganej przez SO w Olsztynie, poszczególne stany faktyczne oceniać należy w sposób indywidualny. Może się bowiem okazać, że w danym przypadku choć szkoda nastąpiła wskutek uderzenia pojazdu w studzienkę kanalizacyjną, to rzeczywistym powodem zdarzenia jest zaniechanie po stronie zarządcy drogi w zakresie utrzymania jezdni.

Ostatnie wpisy

Podatek od nieruchomości w zakładzie budżetowym

Orzecznictwo

Zakład budżetowy nie jest zobowiązany do zapłaty podatku od nieruchomości od budowli...

28-03-2024

Czytaj więcej

Opłaty za usługi wodne - nowe wzory oświadczeń

Aktualności

Jak informuje Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie ustawa z dnia 13 lipca 2023...

21-03-2024

Czytaj więcej

SZKOLENIE: Praktyczne aspekty przygotowania i procedowania wniosków o zatwierdzenie…

Aktualności

W odpowiedzi na liczne zapytania w zakresie oferty szkoleniowej związanej z problematyką taryfową...

20-03-2024

Czytaj więcej