W związku z letnimi niedoborami wody w niektórych gminach wprowadzane są ograniczenia w użytkowaniu wody. Znaczna część tych ograniczeń dotyczy np. podlewania ogródków, czy też napełniania własnych basenów. Jak uniknąć niedogodności wynikających z takich obostrzeń? Jakie warunki należy spełnić, aby móc korzystać z własnej studni? Odpowiedź na te i inne pytania w poniższym artykule.
Próbując radzić sobie z niedoborami wody w naszych ogrodach, często zamiast podlewać je wodą pochodzącą z sieci wodociągowej, korzystamy z wody pochodzącej z własnych ujęć. Woda pochodząca z własnych ujęć zwykle bywa też jedynym źródłem wody, w przypadku, kiedy dana nieruchomość nie jest podłączona do sieci wodociągowej.
Studniami, które najczęściej lub zazwyczaj są stosowane w naszej szerokości geograficznej są studnie kopane lub studnie głębinowe. Wykonując takie studnie, często zapominamy jednak, że w niektórych przypadkach ich wykonanie i eksploatacja będą wymagały dodatkowych formalności.
Studnia to urządzenie wodne, które co do zasady wymaga pozwolenia wodnoprawnego.
Jak wynika z treści ustawy – Prawo wodne, pod pojęciem urządzenia wodnego należy rozumieć urządzenie lub budowle służące do kształtowania zasobów wodnych lub korzystania z tych zasobów. W ustawie podany został również przykładowy katalog instalacji, które uznać należy za urządzenia wodne. W katalogu zawiera się stwierdzenie, że za urządzenia wodne należy uznać obiekty służące do ujmowania wód podziemnych i wód powierzchniowych. W tym kontekście nie powinno budzić wątpliwości, że studnie należy zakwalifikować jako urządzenie wodne.
Z faktu, iż studnie traktować należy jako urządzenia wodne wynika to, że co do zasady, ich wybudowanie wymagało będzie uzyskania pozwolenia wodnoprawnego, chyba że mamy do czynienia z którymś z wyjątków. Jedną z sytuacji, która zwalniała nas będzie od konieczności uzyskania pozwolenia wodnoprawnego na wykonanie własnego ujęcia wody jest wykonanie studni, która służyć będzie zwykłemu korzystaniu z wód i równocześnie będzie miało głębokość mniejszą niż 30 metrów (powyżej tej głębokości dodatkowe formalności przewiduje ustawa – Prawo geologiczne i kartograficzne). Zwykłe korzystanie z wód związane jest z prawem właściciela danego gruntu do korzystania z wód stanowiących jego własność oraz z wody podziemnej znajdującej się w jego gruncie. Powinno ono służyć zaspokajaniu potrzeb własnego gospodarstwa domowego lub gospodarstwa rolnego, przy czym, jeśli polega ono na pobieraniu wód podziemnych, to ilość pobieranej wody nie może przekraczać 5 m3 na dobę w ujęciu średniorocznym. W takim przypadku również korzystanie z wód zwolnione jest z konieczności uzyskania pozwolenia wodnoprawnego. Korzystając więc z własnej studni na cele np. podlewania własnego ogródka nie będziemy potrzebować w tym celu pozwolenia wodnoprawnego, chyba że ilość pobieranej przez nas wody przekroczy 5m3 na dobę w ujęciu średniorocznym. W przypadku natomiast, jeśli ilość pobieranej wody przekroczyć będzie miała tę objętość, albo gdy studnia będzie głębsza niż 30 m, czy też pochodząca z niej woda przeznaczana będzie na cele związane z działalnością gospodarczą, konieczne będzie zwrócenie się do właściwej jednostki PGW Wody Polskie o wydanie pozwolenia wodnoprawnego zarówno na wybudowanie, jak i eksploatację studni.
Budowa studni to również obowiązki na gruncie prawa budowlanego.
Niezależnie od okoliczności związanych z pozwoleniem wodnoprawnym, budowę własnej studni rozważyć należy również pod kątem obowiązków wynikających z prawa budowlanego. Jak wynika z treści ustawy – Prawo budowlane, pozwolenia na budowę nie wymaga wykonanie obudowy ujęć wód podziemnych. Z treści tego przepisu organy administracji wywodziły, że brak jest podstaw do przyjęcia, że zwolnienie od konieczności uzyskania pozwolenia na budowę dla części naziemnych studni nie powoduje, że również jej podziemne fragmenty są zwolnione z tego obowiązku. Sądy administracyjne rozstrzygnęły jednak, że nie można dzielić prac związanych z wykonaniem studni na dwie części, a w konsekwencji, budowa studni nie wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego, a wyłącznie zgłoszenia (jeżeli wykonanie studni nie wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego). Pewne wątpliwości w zakresie konieczności uzyskania pozwolenia budowlanego budzi budowa studni głębinowych, jednakże w przypadku, jeśli mają one służyć zwykłemu korzystaniu z wód, w świetle nowszego orzecznictwa sądów administracyjnych wydaje się, że uzyskanie pozwolenia na budowę nie będzie konieczne.
Przepisy precyzują uwarunkowania studni, w tym ich posadowienie na działce.
Przechodząc do techniczno-prawnych uwarunkowań posiadania własnej studni, która miałaby służyć dostarczaniu wody przeznaczonej do spożycia należy odwołać się do treści Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Akt ten wskazuje m.in. że studnia powinna być posadowiona nie bliżej niż 5 m od granicy działki; 7,5 m od osi rowu przydrożnego; 15 m od budynków inwentarskich, kompostów, zbiorników do gromadzenia nieczystości; 30 m od najbliższego przewodu rozsączającego kanalizacji indywidualnej, jeżeli odprowadzane są do niej ścieki oczyszczone biologicznie w stopniu określonym w przepisach dotyczących ochrony wód oraz 70 m od nieutwardzonych wybiegów dla zwierząt hodowlanych, najbliższego przewodu rozsączającego kanalizacji lokalnej bez urządzeń biologicznego oczyszczania ścieków oraz do granicy pola filtracyjnego. Oczywiście wymagań tych nie trzeba spełniać w przypadku, jeśli woda służyć będzie tylko podlewaniu.