W sytuacji, gdy złożony zostaje jeden wniosek dotyczący zarówno zatwierdzenia taryfy dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę, jak i taryfy dla zbiorowego odprowadzania ścieków, to w istocie zostają przedłożone dwa wnioski, które podlegają oddzielnej kontroli – wskazywał już w 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach. Pogląd ten potwierdził w ostatnim czasie Prezes Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie. Może on mieć duże znaczenie praktyczne dla obecnie prowadzonych postępowań.
W wyroku z 30 października 2008 r. (sygn. akt II SA/Gl 373/08) WSA w Gliwicach wskazał, że „w sytuacji, gdy złożony zostaje jeden wniosek dotyczący zarówno zatwierdzenia taryf dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę, jak i taryf zbiorowego odprowadzania ścieków, to w istocie (…) zostają przedłożone dwa wnioski. Z żadnego przepisu ustawy z 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków nie wynika, by wnioski o zatwierdzenie obu tych taryf były objęte jednym dokumentem, a tym samym należy przyjąć, że mogą być one składane oddzielnie. Wnioski te podlegają oddzielnej kontroli pod względem ich sporządzenia w zgodzie z przepisami”.
W tym miejscu warto wskazać, że tożsame zapatrywania prezentuje od lata nasza Kancelaria m.in. w publikacji Ł. Ciszewskiego „Zasady weryfikacji i zatwierdzania taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę̨ i zbiorowe odprowadzanie ścieków – zarys problematyki” [Studia Prawa Publicznego, 2014, Nr 1 (5), s. 127-158)].
Dlaczego wracamy do orzeczenia sprzed prawie 15 lat? W ostatnim czasie legło bowiem ono u podstaw środka zaskarżenia jednego z przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych oraz rozstrzygnięcia Prezesa PGW Wody Polskie.
W komentowanej w sprawie przedsiębiorstwo wykonując obowiązek poprawienia taryf (nałożony ostateczną decyzją odmawiającą zatwierdzenia taryf) - złożyło dwa odrębne, niezależne od siebie wnioski – o zatwierdzenie taryfy dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę oraz o zatwierdzenie taryfy dla zbiorowego odprowadzania ścieków. Dyrektor RZGW odmówił jednak wszczęcia tak zainicjowanego postepowania administracyjnego. Swoje stanowisko uzasadnił tym, że na terenie gminy przedsiębiorstwo prowadzi obie działalności, a zatem nie może przedłożyć odrębnych wniosków. W ocenie regulatora nie pozwalają na to obowiązujące przepisy prawa.
Organ zauważył również, że przed sądem administracyjnym toczy się postępowanie ze skargi Spółki na wcześniejszą decyzję regulatora dotyczącą odmowy zatwierdzenia taryf, co uniemożliwia (do czasu prawomocnego zakończenia sprawy przed sądem) rozpoznanie wniosków.
Przedsiębiorstwo nie zgodziło się ze stanowiskiem organu i zaskarżyło postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania. 22 marca 2023 r. Prezes PGW Wody Polskie uchylił zaskarżone postanowienie dyrektora RZGW i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia, nakazując de facto prowadzenie postępowań.
Organ II instancji swoje rozstrzygnięcie uzasadnił tym, że „Zawarcie cen i stawek opłat obu usług regulowanych w jednym lub dwóch odrębnych wnioskach taryfowych (…) jest kwestią absolutnie wtórną, którą ustawodawca pozostawia uznaniu przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego, decydującego o zakresie przedkładanego przez siebie wniosku. (…) nie istnieją ani prawne, ani techniczne, ani nawet finansowe przesłanki, dla których przedsiębiorstwo (…) było zobowiązane do złożenia łącznego wniosku o zatwierdzenie taryfy za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków.”
Prezes PGW Wody Polskie odniósł się również do drugiego z argumentów organu regulacyjnego, podnosząc, że: „Przeszkodą dla procedowania wniosku (…) nie jest również fakt trwającego przed WSA w Warszawie postępowania sądowo-administracyjnego (…) Spółka zatem nie tylko mogła, ale nawet powinna była wykonać decyzję organu regulacyjnego nakazującą jej przedłożenie poprawionego projektu taryfy i poprawionego uzasadnienia”.
Orzeczenie Prezesa PGW Wody Polskie należy ocenić bez wątpienia pozytywnie. Jak się wydaje będzie ono mieć duże znaczenie praktyczne dla obecnych i przyszłych postępowań w przedmiocie zatwierdzenia taryf, gdyż umożliwi przedsiębiorstwom (w razie istnienia takiej potrzeby) rozdzielenie postępowań i odrębne procedowanie każdej z taryf przed regulatorem.
Warto również rozważyć analizowany pogląd na gruncie postępowań w przedmiocie skrócenia czasu obowiązywania dotychczasowych taryf. Jeśli bowiem przyjmujemy odrębność każdej z taryf, zasadnym jest w konsekwencji przyjęcie, że przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne ma prawo żądać skrócenia czasu obowiązywania tylko taryfy dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę albo tylko taryfy dla zbiorowego odprowadzania ścieków.
Rozstrzygnięcie należy także odnotować w kontekście wykonywania przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne obowiązku poprawienia taryf w razie odmowy ich zatwierdzenia. Choć w przypadku taryf zagadnienie to jest mocno dyskusyjne (zważywszy na skutki do jakich może doprowadzić późniejszy wyrok sądowy), wydaje się wpisywać w zapatrywania orzecznictwa. W ich świetle wniesienie skargi do sądu nie wstrzymuje wykonania aktu lub czynności, nawet gdy akt ten lub czynność wywołuje określone skutki materialnoprawne w sferze uprawnień i obowiązków (zob. np. wyrok WSA w Gdańsku z dnia 9 stycznia 2014 r., sygn. akt I SA/Gd 1490/13).
W trakcie postępowania przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu doradzał i reprezentował zespół prawników z Kancelarii Radców Prawnych Zygmunt Jerzmanowski i Wspólnicy.