24 maja 2024r. Marszałek Sejmu przekazał do Senatu do dalszego procedowania ustawę o ochronie sygnalistów (druk nr 98). Prace nad nowymi przepisami trwają obecnie w Komisji Praw Człowieka i Praworządności.
Przypomnijmy, że procedowana ustawa dotyczy wdrożenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady, której celem jest poprawa egzekwowania prawa i polityk UE w określonych dziedzinach przez ustanowienie wspólnych minimalnych norm zapewniających odpowiedni poziom ochrony osób zgłaszających naruszenie prawa UE.
Ustawa zakłada ochronę osób zgłaszających naruszenie prawa w kontekście związanym z pracą. Ochrona interesu wspólnego, dobre imię pracodawcy, ochrona współpracowników – to główne cele ustawy o ochronie sygnalistów.
Sygnalistą, któremu przysługiwać będzie ochrona będzie mógł zostać pracownik, ale też były pracownik, funkcjonariusz, żołnierz zawodowy, zleceniobiorca, stażysta czy wolontariusz. Sygnalista to osoba zgłaszająca nieprawidłowości w związku z zatrudnieniem. Sygnalista to ktoś, kto alarmuje o naruszeniach prawa i ma do tego uzasadnioną podstawę.
Przepisy zakładają, że sygnalista, który doświadczył działań odwetowych, będzie mógł wystąpić o zadośćuczynienie lub odszkodowanie. Tożsamość sygnalisty będzie zachowana w tajemnicy. Ustawa nie wprowadza obowiązku dokonywania zgłoszeń. Każdy sygnalista będzie sam decydował, czy chce dokonać zgłoszenia czy nie - ale jeśli się na to zdecyduje, będzie chroniony.
Podkreślić należy, że zgodnie z procedowaną ustawą sygnalista dokonuje zgłoszenia, by chronić dobro wspólne, a nie swój interes osobisty lub członków najbliższej rodziny. Ponadto, aby korzystać ze statusu sygnalisty, zgłaszający powinien być przekonany, że podawane przez niego informacje są prawdziwe.
Nowe obowiązki pracodawcy
Pracodawca będzie musiał opracować procedurę zgłoszeń wewnętrznych, która określi zasady przyjmowania takich zgłoszeń i stworzyć kanały do ich przyjmowania. Wewnętrzne systemy sygnalizowania ułatwią diagnozowanie nieprawidłowości w zakładzie pracy i pomogą eliminować niepokojące zdarzenia.
O dalszych postępach prac legislacyjnych będziemy informować na bieżąco.
